توضیحی است در مورد بحثی که اولین بار مرحوم مغفور شریعتی در کتاب "اسلام شناسی" پیش کشید. ایشان می گوید هر نوع پرهیز از گناه نمی تواند "تقوی" باشد. تقوی زمانی حاصل می آید که فرد با یک بینش قوی نسبت به زشت بودن گناه از آن اجتناب کند. من نمی خواهم بگویم "پرهیزگاری" مطلقاً مستوجب اجر نیست؛ بلکه مسلم می دانم که ارزش تقوی به مراتب بالاتر از پرهیزگاری است. پرهیزگاری آن است که فرد از هر آن چه برایش "گناه" نامیده شده با تمام توان دوری کند. واضح است که چنین طرز اجتناب از گناه مستلزم صرف انرژی زیاد است و حتی عواقب روانی خاص خود را برای فرد در پی دارد. این نوع اجتناب از گناه در بین افراد مبتلا به بیماری روحی "افسردگی از نوع پرخاشگر" بسیار شایع است. در این زمینه یک استثنا وجود دارد و آن هم این است که اگر فرد با اعتقاد عمیق به درستی فرمان خدا در پرهیز از گناهان از آن ها دوری کند، بدون آن که زشتی هر یک را تک تک تشخیص داده باشد، باز هم می توان گفت از تقوی برخوردار گشته. اما یک پرهیزگاری وجود دارد که بسیار زشت است و آن هم این که فرد به خاطر دستیابی به لذت گناهی تازه تر، که زشتی آن را کم تر می پندارد، از یک گناه خاص دوری کند. مثلاً گاهی فردی از رابطه ی جنسی خارج از ازدواج دوری می کند چون عمیقاً به زشتی آن پی برده؛ تقوی است. گاهی از آن دوری می کند چون نگران با خبر شدن همسرش از موضوع است؛ پرهیزگاری است. ولی گاهی از آن دوری می کند تا وقتش را نگیرد و بهتر بتواند مثلاً پول در بیاورد و به شهرت برسد؛ نمی دانم چه است! شاید ریا. از همه ی این ها گذشته می خواهم در پایان بگویم چه بهتر که گاهی تمام آن چه را برایمان "تقوی" نامیده شده تمام کنیم و کمی هم گناه کنیم! حافظ می گوید:

این تقوی ام تمام، که با "شاهدان شهر" - ناز و کرشمه بر سرِ منبر نمی کنم

تمام!