چرا زلزله می آید؟ چرا ما از بلایای طبیعی آرامش نداریم؟ مادرم با تحصیلات پایین و طرز فکر سنتی جواب جالبی برایش دارد. او می گوید: زمین طاقت گناه را ندارد و از شدت گناهان ناگهان به لرزه می افتد. فارغ از این که نظرش تا چه حد منطقی است، ولی این سؤال را در ذهن من ایجاد می کند که مگر چه چیز یا چه کسی می تواند این حجم عجیب و غریبِ گناهان بشری را تاب بیاورد؟ واقعاً به گناهان احمقانه و پیش پا افتاده ی خودمان مثل خودارضایی یا نهایتاً سالی ماهی یک ارتباط جنسی نگاه نکنید. کمی دقیق تر باشید. کمی با عمق بیش تر به دنیای اطراف نگاه کنید. اگر یک ذره از آن چه در پس پرده ها می گذرد، اطلاع پیدا کنیم، آن وقت متوجه می شویم واژه ی "گناه" برای توصیف آن چه بشرِ شرور انجام می دهد تا چه اندازه کوچک و سخیف است. اصلاً فکر می کنم به این واژه بی احترامی کرده ایم و مرتکب گناه تازه ای شده ایم اگر آن چه در پس پرده ها روی می دهد را هم "گناه" بنامیم. رذالت، شرارت، توطئه، خیانت، فساد، فسق، جنایت یا ... ؟ واقعاً با چه واژه ای می توان عمق فاجعه را توصیف کرد؟ و مایِ احمقِ از همه جا بی خبر به جای آن که سعی کنیم چشم و گوشمان را بازتر کنیم و به جای این که سعی کنیم بیش تر از مسائل سر در بیاوریم فقط در "احساس گناه" غرق شده ایم و صبح تا شب خودآزاری می کنیم. و من فکر می کنم "احساس گناه" از خودِ "گناه" بدتر است. احساس گناه یک نومیدی است. در حالی که همواره به ما توصیه شده توبه کنیم. خدایی هست که حتی گناهی را که خودمان نمی توانیم به خودمان ببخشیم، می تواند بر ما ببخشد.

سالیان سال پیش که دانشگاه می رفتم یادم هست استادی داشتیم که خیلی از خجالتی بودن بعضی دانشجوها دلگیر بود. از این که بعضی ها اکراه دارند کنفرانس بدهند یا چیزهایی مثل این ناراحت بود. جمله ی جالبی را بارها تکرار می کرد؛ می گفت: یکی هست کلِ یک کشور را با تمام نفت و ثروتش ظرف چند روز اشغال می کند، خجالت نمی کشد، آن وقت شما از پای تخته آمدن خجالت می کشید؟